Ginseng Nedir, Faydaları, Zararları Nelerdir?

gymsozlugu
18 Mar 2023
4 dakikada okunur

Ginseng; yavaş büyüyen, kısa boylu, saçak köklü bir bitki kökü olup, Panax cinsine mensup birkaç alt türün ortak adı olarak kullanılır. Ginseng bitkileri yetiştiği coğrafi bölgeye göre adlandırılır ve her bir alt tür, içerdiği bileşenlere bağlı olarak farklı etkilere sahiptir. Sağlık alanında kullanılan iki temel ginseng türü bulunur. Bu türler; Asya’da yetişen Kore ginsengi (Panax ginseng) ile Kuzey Amerika’da yetişen Amerikan ginsengi (Panax quinquefolius) olarak adlandırılır. Adını Yunanca ’da her şeyi iyileştiren anlamına gelen Panacea’dan alır.

Ginseng iki önemli bileşik içerir: ginsenosidler ve gintonin. Bu bileşikler sağlık yararları sağlamak için birbirlerini tamamlarlar.

FAYDALARI

Kolesterolü azaltıcı etkisi vardır. Karaciğeri toksinlerden temizler.
Cinsel performansı artırır. Ginseng, hayvanlar üzerinde yapılan araştırmalarda sperm düzeyinde artışa neden olmuştur.
Stres gidericidir.
Ginseng anemiye iyi gelir.
Hafızayı güçlendirir.
Beyin fonksiyonlarını düzenler.
Halsizlik ve yorgunluğa karşı iyileştirir. Ginseng, oksidatif hasarı azaltarak ve hücrelerde enerji üretimini artırarak yorgunlukla savaşmaya ve fiziksel performansı artırmaya yardımcı olabilir.
Erektil disfonksiyonu (sertleşme bozukluğu) düzeltebilir: Ginseng dokulardaki oksidatif stresi azaltarak ve penis kaslarındaki kan akışını artırarak erektil disfonksiyon belirtilerini iyileştirebilir.
İnflamasyonu(iltihaplanma)azaltır.
Oksidatif strese karşı korunmaya yardımcıdır.
Bağışıklık sistemini güçlendirir Ginseng kanserli insanlarda bağışıklık sistemini güçlendirebilir ve hatta belirli aşıların etkilerini artırabilir.
Kansere karşı faydası var Ginseng ‘deki ginsenosidler, iltihaplanmayı düzenler, antioksidan koruma sağlar ve hücrelerin sağlığını korur, bu da bazı kanser türlerinin riskini azaltmaya yardımcı olabilir. Ancak kesin etkinliği için, daha fazla araştırmaya ihtiyaç var.

Aynı zamanda prostat büyümesine karşı olumlu bir şekilde etkilediği de bilinmektedir.

Gerçek Ginseng’in belirtilen fizyolojik etkilerinin görülebilmesi için en az 2-3 hafta yeterli doz seviyesinde kullanılması gerekir ancak bazı ilaç kullanan kişiler ilaçların hızlı etki etmesine alışmıştır ve kısa sürede etki göremeyince ilacın etkisiz olduğunu düşünür. Bazı üreticiler bu kişiler için Ginseng formülasyonlarının içerisine hemen canlılık veren “kafein” veya kafein taşıyan “Kola ekstresi” vb. karışımlar ilave ediyorlar. Bu tip ürünler Amerika Birleşik Devletleri, Avrupa da dahil diğer ülkelerde kalite kontrolü yapılma zorunluğu bulunmadığından, “ambalajın üzerinde bu katkı maddelerini bildirmeye de gerek görmüyorlar”. Dolayısıyla bu “Katkılı Ginseng” formülasyonunu alan kişi daha ilk günden itibaren canlılık hissederek bu formülasyonu sürekli kullanmaya başlıyor. Ancak bu durumda da sürekli kafein alınmasına bağlı olarak kişinin vücudunda “kafein entoksikasyonunun”( 250 mg'ın üzerinde kafein tüketimi sonrasında ortaya çıkan; sinirlilik, huzursuzluk, heyecan, uykusuzluk, yüz kızarması ve kas seğirmesi gibi belirtilerin varlığı ile karakterize ruhsal bir rahatsızlık) tipik yan etkileri ortaya çıkıyor; ajitasyonlar, mide asidikliğinin artışına bağlı olarak, özelikle gastrit, ülser, hastalarında mide-bağırsak sistemi şikayetleri, uykusuzluk, baş ağrısı, migren krizleri gibi rahatsızlıklar ortaya çıkabiliyor.

Kimler Kullanmamamalı?

Diyabet hastası olan ve ilaç kullanan bireyler Ginsengin diyabeti olmayan kişilerde yemek sonrası kan şekerini düşürdüğü gösteriliyor. Ginseng diyabet ilaçları ile kullanıldığında kan şekerinde istenmeyen, ciddi düşüşlere neden olabilir.
Kan sulandırıcı ilaç kullanan kişiler Ginseng, kan sulandırıcı etkiye sahip olduğu için kan sulandırıcı ilaçla birlikte kullanıldığında kanama riskini artırabilir.
Kanser hastaları
Kanama ve pıhtılaşma sorunu olanlar
Emziren anneler, hamileler veya hamilelik planı yapanlar
Şizofreni hastaları
Ginseng içerisindeki etkin maddelere alerjisi olan kişiler
Çocuk hastalar

Herhangi bir ilaç kullanıyorsanız doktorunuza danışmadan ginseng almayınız. Bu özellikle şeker hastalığı için ilaç kullanıyorsanız geçerlidir, çünkü ginseng kan şekeri düzeylerini etkileyebilir.

Doç. Dr. Ahmet Ekmekci: ‘’Aşırı ginseng kullanımı kalp aritmilerini veya tansiyon yükselmelerini tetikleyebiliyor. Ginsengin bazı ilaçlarla birlikte kullanıldığında etkileşim yaparak sağlığı olumsuz etkilediği de biliniyor. Kan sulandırıcı, kalp, şeker ve tansiyon ilacı kullananların bu tip enerji veren takviyelere dikkat etmesi gerekiyor. Bunun yerine muz, incir, karpuz gibi meyveler tüketebilir, kırmızıbiber, sarımsak susam, kaju veya ceviz gibi besinleri tercih edebilirsiniz” diyerek tavsiyelerde bulundu.

Uzman Diyetisyen Şebnem Kandıralı Yıldırım; Ginsengin tüketim şekli, sağlığa faydaları ve potansiyel zararları hakkında bilgi verdi: Ginsengin monoamin oksidaz inhibitörleri (MAOI) adı verilen bir antidepresan sınıfı ile karıştırılmaması öneriliyor. Bu antidepresanları ginsengle aynı anda almak manik ataklara ve titremelere neden olabilir. Ginseng, nifedipin gibi kalsiyum kanal engelleyicileri dahil olmak üzere kan basıncı, diyabet ve kalp ilaçlarının etkilerini değiştirebilir. Bitki ayrıca warfarin veya aspirin gibi kan sulandırıcılarla alındığında kanama riskini artırabilir.

ABD Gıda ve İlaç İdaresi (FDA)tarafından "genel olarak güvenli olarak kabul edilir" (GRAS). Aynı zamanda ABD Gıda ve İlaç İdaresi (FDA), tüketicileri, çoğu ginseng ürününün gizli içerikler içerdiği ve önemli bir sağlık riski oluşturabileceği gerekçesiyle 50 erkek geliştirme veya kilo verme ürününü kullanmamaları konusunda uyarıyor. FDA, bu ürünleri Amazon ve eBay'den satın aldı ve ajans testleri, ürünlerin, reçeteli ilaçlarda bulunan bazı içerikler de dahil olmak üzere, etiketlerinde listelenmeyen aktif farmasötik içerikler içerdiğini tespit etti. Bu ürünler potansiyel olarak ciddi yan etkilere neden olabilir ve bir tüketicinin aldığı ilaçlar veya diyet takviyeleri ile etkileşime girebilir.

Araştırmalar

Gintonin hakkında yapılan araştırmalar; özellikle beyin yaşlanmasında, Ginseng’in yaşlanma karşıtı içeriğinin nedeninin Gintonin maddesi olduğunu göstermektedir.
Ginsengin etki mekanizması tam olarak bilinememekle birlikte yapılan hayvan çalışmalarında ginseng etkisinin kavernozal düz kaslarda NO seviyesini artırarak kavernozal relaksasyon yapabileceği bildirilmiştir.

https://www.androlojibulten.org/jvi.aspx?pdir=androloji&plng=tur&un=AND-48243

Ginsengin etkinliğinin değerlendirildiği 7 ayrı plasebo kontrollü çalışmadan oluşan 24–70 yaş arası, toplam 363 hastanın dahil edildiği bir meta-analiz yayınlanmıştır. Çalışmanın analizinde, 3 çalışmada psikojenik ED, 1 çalışmada organik ED, 3 çalışmada mikst ED olan hasta grubu değerlendirilirken, tedavi süresi 4–12 hafta, ginseng dozu 600–1000 mg x 3/gün olarak belirlenmiştir. Meta-analiz sonucuna göre ginseng kullanan grubun plaseboya (bazı etkisi olmayan ilaçların bizi iyileştirebileceğine inanmamız) göre istatistiksel olarak anlamlı bir düzelme sağladığı, alt grup analizinde ise sadece psikojenik ED olan hastalarda plaseboya göre anlamlı üstünlük sağladığı gösterilmiştir. Ginsengin optimum tedavi dozu net olarak belirlenemezken, hafif sindirim şikayetleri yan etki olarak görüldüğü gösterilmiştir.

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2561113/pdf/bcp0066-0444.pdf/?tool=EBI

2014 yılında daha büyük bir çalışma, 12 hafta boyunca günde 3 gram (g) kırmızı ginseng veya plasebo alan menopoz sonrası 71 kadını takip etti. Daha sonra antioksidan aktivite ve oksidatif stres belirteçleri ölçüldü. Araştırmacılar, kırmızı ginseng'in antioksidan enzim aktivitelerini artırarak oksidatif stresi azaltmaya yardımcı olabileceği sonucuna vardı.
6.422 yaşlı yetişkinde yapılan bir çalışmada en az 5 yıl boyunca düzenli ginseng tüketiminin yaşamın ilerleyen dönemlerinde gelişmiş bilişsel işlevle ilişkili olduğunu bulundu.

Son olarak, ginseng'in uzun süreli kullanımının vücuttaki etkinliğini azaltabileceğini gösteren kanıtlar vardır.

Kullanımı Nasıl Olmalıdır?

Panax ginseng günlük kullanımı şu şekildedir;

Ginseng, çiğ olarak tüketilecek ise, bu oran 1-2 gr kadar olmalıdır.
Toz formunda kullanım sağlayacak kişiler için ise bu doz; 200-400 mg arasında olmalıdır.